Ugovor o radu je osnovni dokument kojim se zasniva radni odnos između poslodavca i zaposlenog. On precizno navodi prava i obaveze obe strane-potpisnice. Sklapa se u pisanoj formi pre stupanja zaposlenog na posao.
Sadržina
Da bi ugovor bio validan, mora da bude sastavljen u skladu sa Zakonom o radu, ali i kolektivnim ugovorom ili internim pravilnikom (zvanično – “opštim aktom”) firme. Ako se desi da ugovor krši zakon ili opšte akte, odredbe kojima se krše navedeni akti su nevažeće (na pravnom jeziku – “ništave”).
Ugovor o radu mora da sadrži sledeće elemente:
- Naziv i sedište poslodavca;
- Lično ime zaposlenog i mesto prebivališta ili boravišta;
- Vrsta i stepen stepen stručne spreme (obrazovanja) zaposlenog, uslovi za obavljanje poslova o kojima je ugovor;
- Naziv i opis poslova koje zaposleni treba da obavlja;
- Mesto rada;
- Vrsta radnog odnosa – da li se ugovor sastavlja na određeno ili neodređeno vreme (“za stalno”);
- Ako je ugovor sastavljen na određeno vreme – trajanje ugovora o radu osnovi zasnivanja radnog odnosa na određeno vreme;
- Dan početka rada;
- Radno vreme;
- Novčani iznos osnovne zarade na dan zaključenja ugovora;
- Elementi za utvrđivanje osnovne zarade, radnog učinka, naknade zarade, uvećane zarade i drugih primanja;
- Rokovi isplate zarade, naknade zarade i drugih primanja;
- Trajanje dnevnog i nedeljnog radnog vremena – koje zavisi od načina raspodele punog radnog vremena, ali pre svega od toga da li je radno vreme jednokratno ili dvokratno, klizno ili smensko, ujednačeno ili u turnusima, odnosno da li je nedeljno radno vreme petodnevno ili šestodnevno.
Elementi pod brojevima 11, 12 i 13 mogu biti utvrđeni i drugim aktima (zakonom, kolektivnim ugovorom, pravilnikom o radu…) i u tom slučaju ne moraju biti obrađeni u ugovoru o radu.
Druge vrste ugovora
Odnosi između poslodavca i zaposlenog se mogu urediti i drugim vrstama ugovora, kao što su ugovor o privremenim i povremenim poslovima, ugovor o delu, ugovor o stručnom osposobljavanju i usavršavanju, ali se njima ne zasniva radni odnos između poslodavca i zaposlenog, pa se samim tim i ne ostvaruju prava i obaveze koja tom odnosu pripadaju (npr. bolovanja, porodiljsko, godišnji odmori, odsustva, itd)
